Τι είναι η ξηροστομία;
Η ξηροστομία οφείλεται τόσο στη μείωση όσο και στην αλλαγή στη σύσταση του σάλιου που διαβρέχει το στόμα μας και το προστατεύει από τραύματα και μολύνσεις.
Η πάθηση αυτή, κυρίως στα μεγαλύτερα άτομα οφείλεται συνήθως στα φάρμακα τα οποία λαμβάνονται.
Ένας πολύ μεγάλος αριθμός φαρμάκων προκαλούν ξηροστομία. Τέτοια είναι κάποια αντιισταμινικά, αντιυπερτασικά, αντικαταθλιπτικά, αντιψυχωσικά, παυσίπονα και πάρα πολλά άλλα.
Η ξηροστομία μπορεί ακόμα να σχετίζεται και με κάποια νόσο όπως είναι ο σακχαρώδης διαβήτης, η κατάθλιψη, το άγχος ή το σύνδρομο Sjögren ή με κάποια παροδική κατάσταση που προκαλεί αφυδάτωση, όπως είναι ο πυρετός, ο έμετος και η έντονη εφίδρωση.
Το κάπνισμα και η στοματική αναπνοή επιτείνουν την ξηροστομία.
Παρατηρείται ακόμα και σε άτομα που αντιμετωπίστηκαν με ακτινοθεραπεία στην περιοχή της κεφαλής και του τραχήλου.
Αν αισθάνεστε συχνά το στόμα σας στεγνό ενημερώστε το γιατρό ή τον οδοντίατρό σας.
Ένας πολύ μεγάλος αριθμός φαρμάκων προκαλούν ξηροστομία. Τέτοια είναι κάποια αντιισταμινικά, αντιυπερτασικά, αντικαταθλιπτικά, αντιψυχωσικά, παυσίπονα και πάρα πολλά άλλα.
Η ξηροστομία μπορεί ακόμα να σχετίζεται και με κάποια νόσο όπως είναι ο σακχαρώδης διαβήτης, η κατάθλιψη, το άγχος ή το σύνδρομο Sjögren ή με κάποια παροδική κατάσταση που προκαλεί αφυδάτωση, όπως είναι ο πυρετός, ο έμετος και η έντονη εφίδρωση.
Το κάπνισμα και η στοματική αναπνοή επιτείνουν την ξηροστομία.
Παρατηρείται ακόμα και σε άτομα που αντιμετωπίστηκαν με ακτινοθεραπεία στην περιοχή της κεφαλής και του τραχήλου.
Αν αισθάνεστε συχνά το στόμα σας στεγνό ενημερώστε το γιατρό ή τον οδοντίατρό σας.
Το σάλιο είναι ένας φυσικός προστατευτικός μηχανισμός, ο οποίος βοηθά να διαμορφώσουμε και να καταπιούμε την τροφή, ξεπλένει το στόμα από τα υπολείμματα των τροφών και προστατεύει από μολύνσεις και τραυματισμούς.
Η μακροχρόνια μείωση του σάλιου προκαλεί πολλά προβλήματα, όπως αυξημένη συγκράτηση της τροφής στο στόμα, αύξηση της οδοντικής μικροβιακής πλάκας που προκαλεί τερηδόνα και ουλίτιδα, αύξηση των μολύνσεων (πχ. της στοματίτιδας), κακοσμία στόματος, αλλοίωση στη γεύση, δυσκολία στην ομιλία, στη μάσηση και στην κατάποση και αίσθημα καύσου στο στόμα.
Επίσης, ο ύπνος διαταράσσεται καθώς το άτομο ξυπνά συχνά στη διάρκεια της νύχτας από αίσθημα δίψας.
Ιδιαίτερα προβλήματα αντιμετωπίζουν όσοι φορούν οδοντοστοιχίες, καθώς αυξάνεται η πιθανότητα τραυματισμών και προβλημάτων συγκράτησής τους.
Η μακροχρόνια μείωση του σάλιου προκαλεί πολλά προβλήματα, όπως αυξημένη συγκράτηση της τροφής στο στόμα, αύξηση της οδοντικής μικροβιακής πλάκας που προκαλεί τερηδόνα και ουλίτιδα, αύξηση των μολύνσεων (πχ. της στοματίτιδας), κακοσμία στόματος, αλλοίωση στη γεύση, δυσκολία στην ομιλία, στη μάσηση και στην κατάποση και αίσθημα καύσου στο στόμα.
Επίσης, ο ύπνος διαταράσσεται καθώς το άτομο ξυπνά συχνά στη διάρκεια της νύχτας από αίσθημα δίψας.
Ιδιαίτερα προβλήματα αντιμετωπίζουν όσοι φορούν οδοντοστοιχίες, καθώς αυξάνεται η πιθανότητα τραυματισμών και προβλημάτων συγκράτησής τους.
Αν αισθάνεστε το στόμα σας ξηρό και στεγνό για μεγάλο χρονικό διάστημα, επισκεφτείτε τον οδοντίατρό σας. Εκείνος θα ελέγξει αν υπάρχει ξηροστομία και θα σας κατευθύνει κατάλληλα, ώστε να εντοπιστεί η αιτία. Επιπλέον, θα εντοπίσει έγκαιρα τυχόν βλάβες που οφείλονται σε αυτή, όπως είναι οι τερηδόνες. Αν χρειαστεί, θα επικοινωνήσει με το γιατρό σας για πιθανή τροποποίηση της φαρμακευτικής σας αγωγής.
Η αντιμετώπιση είναι πολυδιάστατη. Συμπεριλαμβάνει φαρμακευτικά σκευάσματα, υποκατάστατα σάλιου, μάσηση τσίκλας ή καραμέλας με ξυλιτόλη και τακτικές επισκέψεις ανά τρίμηνο στον οδοντίατρο.
Ο οδοντίατρος θα υποδείξει το εξατομικευμένο πρόγραμμα στοματικής φροντίδας που είναι αναγκαίο για την προστασία των στοματικών ιστών από την ξηροστομία και το οποίο στους ενόδοντες περιλαμβάνει συχνές φθοριώσεις και χρήση ειδικής οδοντόκρεμας υψηλής περιεκτικότητας σε φθόριο.
Η αντιμετώπιση είναι πολυδιάστατη. Συμπεριλαμβάνει φαρμακευτικά σκευάσματα, υποκατάστατα σάλιου, μάσηση τσίκλας ή καραμέλας με ξυλιτόλη και τακτικές επισκέψεις ανά τρίμηνο στον οδοντίατρο.
Ο οδοντίατρος θα υποδείξει το εξατομικευμένο πρόγραμμα στοματικής φροντίδας που είναι αναγκαίο για την προστασία των στοματικών ιστών από την ξηροστομία και το οποίο στους ενόδοντες περιλαμβάνει συχνές φθοριώσεις και χρήση ειδικής οδοντόκρεμας υψηλής περιεκτικότητας σε φθόριο.
- Φροντίστε για τη σχολαστική καθημερινή υγιεινή των δοντιών, του στόματος και των οδοντοστοιχιών σας.
- Αν έχετε δικά σας δόντια χρησιμοποιείτε φθοριούχες οδοντόκρεμες (1450-5000 ppm F). Συστήνεται και τοπική εφαρμογή φθοριούχου βερνικιού 1-4 φορές/ έτος από τον οδοντίατρο. Ο οδοντίατρος θα υποδείξει το κατάλληλο για εσάς προληπτικό και θεραπευτικό σχήμα.
- Αν φέρετε οδοντοστοιχίες οι οποίες σας τραυματίζουν, ενημερώστε τον οδοντίατρό σας. Ίσως χρειάζονται επιδιόρθωση (γέμισμα), ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος τραυματισμού των ούλων.
- Μασάτε τσίκλες χωρίς ζάχαρη, με ξυλιτόλη, που αυξάνουν το σάλιο στο στόμα και προστατεύουν από την τερηδόνα. Αν δεν μπορείτε να μασήσετε τσίκλα (άτομα με οδοντοστοιχίες ή με λίγα δόντια) χρησιμοποιείστε σκληρές καραμέλες χωρίς ζάχαρη, κατά προτίμηση με ξυλιτόλη.
- Χρησιμοποιείτε υποκατάστατα σάλιου (τεχνητό σάλιο). Θα σας βοηθήσουν ιδιαίτερα αν τα χρησιμοποιήσετε το βράδυ πριν κοιμηθείτε, αντί να πιείτε νερό που αυξάνει τη διούρηση διαταράσσοντας τον ύπνο σας.
- Χρησιμοποιείτε υποκατάστατα σάλιου (τεχνητό σάλιο) αν φοράτε οδοντοστοιχίες, γιατί ελαττώνουν τα προβλήματα από τη χρήση τους (τραυματισμοί, χαλαρές οδοντοστοιχίες).
- Υγραίνετε το στόμα σας με συχνή λήψη νερού, χωρίς υπερβολές.
- Βοηθήστε την κατάποση της σκληρής τροφής με μικρές γουλιές νερού.
- Αποφεύγετε τα ποτά που περιέχουν οξέα (πχ αρκετά ανθρακούχα).
- Αποφεύγετε τη ζάχαρη, τα γλυκά και τα αμυλούχες τροφές που αυξάνουν τον κίνδυνο τερηδονισμού των δοντιών.
- Αποφεύγετε την καφεΐνη, τα οινοπνευματώδη ποτά, τις πικάντικες ή αλμυρές τροφές.
- Αποφεύγετε το κάπνισμα.
- Χρησιμοποιείτε ειδικά κραγιόν (πχ με βούτυρο του κακάο) για να προστατεύσετε τα χείλη σας από την ξηρότητα.
- Χρησιμοποιείτε υγραντήρες της ατμόσφαιρας ιδιαίτερα το βράδυ.